ضرورت اقدامات فوری برای مقابله با چالش‌های توسعه‌ای در شهرستان اسلامشهر
✍️سعید پایدار-پژوهشگر شهری
شهرستان اسلامشهر به عنوان یکی از شهرهای پیراشهری تهران، به دلیل نزدیکی به پایتخت و جذب جمعیت مهاجر، شاهد تحولات فضایی گسترده‌ای بوده که نیازمند توجه و مدیریت فوری است. این شهرستان با مشکلات متعددی از جمله آلودگی محیط زیست، بحران آب، افزایش فقر و نابرابری، تخریب زیستگاه‌های طبیعی و بحران‌های اجتماعی و فرهنگی مواجه است. این تحولات ناشی از عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، ارتباطی و زیست‌محیطی بوده و از جمله این عوامل می‌توان به دگرگونی ساختاری در اقتصاد ملی و جهانی، فعالیت صنایع غیرمجاز و آلاینده، بحران آب شرب، مخاطرات طبیعی، ادغام و تبدیل روستاهای پرجمعیت به شهر، تغییر گسترده کاربری زمین، مهاجرپذیری و پایین بودن سطح شاخص‌های توسعه انسانی و اجتماعی اشاره کرد.
عدم مدیریت و کنترل دقیق این تحولات فضایی و جمعیتی می‌تواند عواقب وخیمی به همراه داشته باشد. یکی از مهم‌ترین این عواقب، افزایش آلودگی محیط زیست است. فعالیت‌های صنایع غیرمجاز و آلاینده منجر به افزایش آلودگی هوا، آب و خاک می‌شود که سلامت ساکنان و محیط زیست را به خطر می‌اندازد. بحران آب نیز با ادامه این روند تشدید خواهد شد و تامین آب شرب و کشاورزی با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. همچنین، عدم توجه به نیازهای اجتماعی و اقتصادی ساکنان، موجب افزایش فقر و نابرابری در منطقه می‌شود. تغییر کاربری زمین‌ها و کاهش فضاهای سبز منجر به تخریب زیستگاه‌های طبیعی و کاهش تنوع زیستی می‌شود که اثرات بلندمدتی بر اکوسیستم منطقه خواهد داشت. علاوه بر این، مهاجرت‌های بی‌رویه و توسعه بدون برنامه‌ریزی، بحران‌های اجتماعی و فرهنگی را تشدید می‌کند و می‌تواند منجر به افزایش جرم و ناامنی در منطقه شود.با توجه به این تحولات و بحران‌ها، اقدامات زیر ضروری به نظر می رسد:
۱-تدوین و اجرای برنامه‌های جامع توسعه شهری و زیست‌محیطی برای مدیریت و هدایت صحیح تحولات فضایی و حفظ و بهبود فضاهای سبز، مدیریت منابع آب و کنترل آلودگی محیط زیست.
۲-افزایش نظارت و کنترل بر فعالیت‌های صنعتی و کاربری زمین‌ها برای جلوگیری از آلودگی و تغییرات غیرمجاز.
3_توسعه زیرساخت‌های شهری و روستایی برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان، شامل توسعه و بهبود شبکه‌های حمل و نقل عمومی، بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی و افزایش امکانات رفاهی و تفریحی.
۴-افزایش برنامه‌های حمایتی و اجتماعی برای کاهش فقر و بهبود شاخص‌های توسعه انسانی و اجتماعی، شامل حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش دسترسی به آموزش و خدمات بهداشتی.
۵-مدیریت منابع آب به صورت پایدار و کارآمد، شامل برنامه‌هایی برای حفاظت و بازچرخانی آب، کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری آب.
لازم به اشاره است، مدیریت صحیح این عوامل کلیدی نه تنها می‌تواند از بروز مشکلات بزرگتر جلوگیری کند، بلکه می‌تواند جلوی بروز بحران‌های جدی‌تر را بگیرد. اقدام سریع و جدی در این زمینه ضروری است تا از تشدید بحران‌ها و آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود. این اقدامات می‌تواند به بهبود وضعیت فعلی شهرستان اسلامشهر کمک کند و به عنوان الگویی مناسب برای سایر مناطق کشور با مشکلات مشابه مورد استفاده قرار گیرد. از دولت محترم درخواست می‌کنم که با سرعت و جدیت کامل این اقدامات را پیگیری نماید تا از بروز بحران‌های بیشتر جلوگیری شود.
سعید پایدار یک توسعه‌گر شهری است که در زمینه احیای بافت‌های فرسوده اسلامشهر فعالیت می‌کند و به عنوان “توسعه‌گر شهر” شناخته می‌شود.
